Jest taka książka Orhana Pamuka i muzeum w Stambule o takiej nazwie.
Z tego, co mi opowiedziano zrozumiałam, że bohater książki – Kemal – zbiera przedmioty związane ze swoją miłością. W książce bohater kolekcjonuje niedopałki papierosów, po czym przykleja je na ścianie w muzeum i zapisuje, z jaką kobietą był zanim wypalił tego papierosa, a obok datę; w Muzeum Niewinności na Çukurcuma Caddesi taka ściana jest. Jest też sukienka bohaterki, w której Kemal się zakochał i łóżko, na którym opowiedział historię swojej miłości Pamukowi. A naprzeciwko łóżka wiszą puste wkłady po atramencie, które pisarz zużył tworząc powieść. I jeszcze szkice – plany muzeum wykonane przez autora książki. Bo Muzeum Niewinności w Stambule zaprojektował sam Orhan Pamuk.
Erdem, znajomy Turek, który mnie tam zaprowadził, twierdził, że historia opisana w książce jest prawdziwa i że to Kemal stworzył muzeum w Beyoğlu – dzielnicy położonej w europejskiej części Stambułu. Poszłam tam nie znając treści książki. Teoria mojego znajomego wydawała się wiarygodna… te wszystkie przedmioty… ta sukienka, no i łóżko, a obok krzesło, na którym siedział Pamuk- słuchał i zapisywał, a z drugiej strony… szkice muzeum zrobił pisarz, nie Kemal… fikcja przeplatała się z rzeczywistością.
Jeżeli historia opowiedziana w Muzeum niewinności to prawda, to sprawa jest prosta: wszystkie eksponaty zebrał przyjaciel Orhana Pamuka, a potem wszystko mu opowiedział. Ale jeżeli to fikcja literacka, a muzeum istnieje naprawdę, to może dowód na to, że pisarzowi tak bardzo spodobał się świat, który sam wykreował, że postanowił go urzeczywistnić, zostawić po nim materialny ślad, prawdziwe muzeum. Może po napisaniu książki zatęsknił za stworzonymi przez siebie postaciami tak bardzo, że zapragnął spędzić z nimi jeszcze trochę czasu, powspominać i stworzył muzeum. Takie właśnie myśli towarzyszyły mi, kiedy opuszczałam budynek.
Na zewnątrz czekał na mnie Erdem. Siedział na parapecie i palił papierosa w towarzystwie sprzedawcy z przy-muzealnej księgarni. Zaczęliśmy rozmawiać: czy Kemal istniał naprawdę? To fikcja czy prawda?
– Nieprawda–zdradził sklepikarz, po czym zgasił papierosa i udał się w kierunku drzwi, zanim za nimi zupełnie zniknął, przystanął na chwilę – a może prawda… – zawahał się i zniknął…
***
Muzeum Niewinności, Çukurcuma Caddesi, Dalgıç Çıkmazı, 2, 34425,Beyoğlu, İstanbul, Türkiye
Bilet normalny 25 TRY (ok. 50 zł)
